گل محمدی
گل محمدی از خانواده گلسرخیان میباشد و به سبب عطر فوق العاده ای که دارد برای تهیه گلاب به کار میرود.
علاوه بر گلاب محصولات دیگری از گل محمدی تهیه می‌شود که شامل روغن، اسانس و گلبرگ خشک می باشد که از آنها در صنایع مختلفی استفاده می شود. در این مقاله سعی داریم به معرفی گل محمدی و روش های مختلف تکثیر آن بپردازیم.
نام فارسی: گل محمدی
نام علمی:Rosa damascena
خاستگاه:اکثرا در آسیا، گونه هایی در اروپا ، شمال آمریکا و شمال غرب آفریقا.
نامهای دیگر: ورد – قيزيل گل – گل سرخ
نیاز آبی:به کم آبی مقاوم است .خاک این گیاه نباید خیس باشد بنابر این زمانی که سطح خاک تا حدودی رطوبت خود را از دست داد اقدام به آبیاری کنید .در دوران گلدهی به آبیاری بیشتری نیاز دارد.
نیاز نوری:به مکانی با حداقل ۸-۶ ساعت نور مستقیم آفتاب نیاز دارد.
دما:بهترین گلدهی آن زمانی صورت می‌گیرد که دمای روزانه ۲۱-۲۰ درجه و هوای شب ۱۶-۱۵ درجه سانتی‌گراد باشد.
خاک:خاک این گیاه باید از زهکش خوبی برخوردار باشد. همچنین وجود موادی همانند خاک برگ و یا کود پوسیده دامی در رشد بهتر این گیاه بسیار مؤثر است. بنابراین به‌کارگیری شن و همچنین خاک برگ و کود پوسیده دامی به رشد این گیاه کمک خواهد کرد.
بهتر است حین کاشت بین هر دو گیاه حدود ۲ متر فاصله در نظر بگیرید. برای کوددهی این گیاه ابتدا خاک محل کاشت را به شکل غنی و همراه با کود پوسیده دامی تهیه کنید.
همچنین در طی فصل رشد میتوان از کودهای شیمیایی محلول که فرمول کامل دارند و علاوه بر سه عنصر اصلی نیتروژن، فسفر و پتاسیم محتوی عناصر دیگر بخصوص آهن هستند استفاده کرد. غلظت کود و همچنین فواصل کوددهی با توجه به دستورالعمل کارخانه سازنده باید مورد استفاده قرار گیرد.
کاشت و تکثیر گل‌محمدی:
کاشت گل محمدی به شیوه دستی انجام می‌شود و فاصله های ردیف‌ها و بوته‌ها بستگی به اهداف کاشت دارد، به این صورت که اگر هدف از کاشت، احداث پرچین بلند اطراف باغ باشد، فاصله ردیف‌ها باید بین 2تا2.5 متر و فاصله بین بوته‌ها بین 1تا1.5 متر در نظر گرفته شود تا بطور کامل اطراف را بپوشاند.
اما اگر هدف از کاشت گل محمدی، احداث آن به شکل گلستان باشد، باید در کشت کرتی فاصله‌ها را 3.5×2.5 متر در جوی و پشته باید 3×2 متر در نظر گرفته شود.
گل محمدی را به طرق مختلف از جمله بذر،پاجوش،قلمه زدن،خوابانیدن و پیوند زدن می توان تکثیر وکاشت نمود.
از آسان ترین روش های تکثیر گل محمدی قلمه زدن می باشد. برای تهیه قلمه باید از گیاه مادری که سالم و بدون آفت است استفاده کنیم.قلمه های نرم از چوب های سبز و نرم در پایان فصل گلدهی تهیه می‌شود.به این منظور حدود 10سانتیمتر جدا میکنیم و برگ های روی آن را قطع میکنیم.روش دوم استفاده از قلمه خشبی میباشد که در پایان فصل گلدهی از ساقه هایی که گل ندارند حدود 15الی20سانتیمتر جدامی‌کنیم.
بعد از تهیه قلمه ها،بین 5/7 تا 10 سانتیمتر از طول قلمه‌ها را در خاک قرار دهید و خاک اطراف آنها را محکم کنید. از هر خاکی می توان برای قلمه ها استفاده کرد ولی استفاده از خاک نیمه رسی و یا مخلوط خاک باغچه و ماسه توصیه می شود.
گلدان را آبیاری کرده و شرایط مناسب را فراهم کنید. برای این کار می‌توانید یک نایلون پلاستیکی روی آن بکشید تا رطوبت موردنیاز تامین شود.
قلمه‌ها باید به طور منظم آبیاری شوند و از نور مستقیم و شدید آفتاب دور باشند.
بعد از چند هفته قلمه‌ها ریشه‌دار می‌شوند و میتوان آنها را به گلدان بزرگتر منتقل کرد. بهتر است نهال گیاه به مدت یک سال در گلدان نگهداری شود و سپس در باغ یا باغچه کشت شوند.
بعد از کاشت گیاه سریعا آن را آبیاری کنید تا در خاک محکم شود. همچنین بهتر است شاخه‌های جوان را بعد از دومین یا سومین برگ قطع کنید تا گیاه منشعب شود و شاخه‌های جدید بدهد.
پاجوش ها گیاهانی کوچک با ریشه های کوچک هستند که در کنار گیاه مادر رشد می کند و پس از 3الی4 سال میتوان از پاجوش‌های گیاه استفاده کرد.
این روش معمولا برای تکثیر گونه های وحشی گل محمدی به کار میرود.
برای کاشت گل محمدی با این روش، پاجوش‌هایی که ریشه دارند را از گیاه مادر به کمک چاقوی تیز قطع کنید و آنها را جداگانه در بستر خاک مناسب کشت دهید. پاجوش‌ها بهتر است در اوایل فصل بهار و قبل از جوانه‌زنی کاشته شوند. بعد از کاشت بلافاصله آبیاری انجام دهید.
بذر گل محمدی را میتوان به روش دستی جمع آوری کرد و درخاک کاشت یا برای سال آینده نگهداری کرد.
قبل از کاشت بذرها برای شکستن خواب بذر آنها را به مدت 30 دقیقه در اسیدسولفوریک 70 تا 80 درصد قرار می دهند و سپس با آب فراوان می شویند. همچنین برای این که بذرها آماده کاشت شوند لازم است یک دوره سرمادهی را بگذرانند.
این روش به دلیل اینکه باعث ایجاد تغییراتی در میزان گلدهی و میزان اسانس گیاه گل محمدی می‌شود، زیاد مرسوم نیست.
روش دیگر تکثیر و کاشت گل محمدی، خوابانیدن ساقه است. به این منظور ابتدا باید تعدادی از شاخه های بلند و نسبتاً نرم را انتخاب کرده و آنها را خم کنید و روی خاک قرار دهید و رویشان خاک بریزید. بعد از مدتی ساقه‌ها ریشه‌دار می‌شوند. بعد از ریشه‌زایی آنها را از گیاه مادر جدا کرده و در خاک مناسب بکارید.
بهترین زمان برای پیوند گل محمدی از اوایل شهریور تا اواخر مهر است.
شاخه ای گل‌دار یا غنچه‌دار را انتخاب و از بوته گل قطع کنید. سرشاخه و قسمت انتهایی را جدا کنید تا فقط قسمت میانی بماند، این قسمت همان پیوندک است.
به کمک یک چاقو تیز و استریل از 15 میلی‌متر زیر جوانه پوسته آن را ببرید، به طوری که فقط کمی از قسمت چوبی ساقه در زیر جوانه باقی مانده باشد. برش را تا 15 میلی‌متر بالای جوانه ادامه دهید و پوسته را بردارید. به این ترتیب پیوندک به شکل بیضی نوک تیز می‌شود.
برگ‌های روی پیوندک را ببرید و لازم است که حدود 1-2 سانتیمتر از دمبرگ آنها روی پیوندک باقی بماند.
روی شاخه پایه به وسیله یک چاقو تیز یک شکاف T شکل ایجاد کنید. سپس پیوندک را از این شکاف داخل پوست گیاه پایه قرار دهید.
پیوندک را کاملا داخل شکاف بگذارید و فقط جوانه و دمبرگ بیرون باشند.
به کمک یک نوار یا چسب گیاه، محل پیوند گل محمدی را ببندید تا پیوندک و گیاه پایه بهتر به هم جوش بخورند.
برای اطمینان از حصول نتیجه بعد از چند هفته باید دمبرگ با تماس آرام دست از پیوندک جدا شود.
