کرم خراط ( Zeuzera pyrina L ) از آفات مهم چوب‌خوار بوده و با تغذیه از انواع درختان خسارات جدی به وجود می‌آورد. این آفت پلی‌فاژ بوده، بدین معنی که میزبان های زیادی دارد و خسارت آن به چند گونه ختم نمی شود.
اصلی ترین میزبان کرم خراط درخت گردو است که خوشبختانه تا حدودی نسبت به این آفت متحمل است، اما میزبان های دیگر، همچون درخت سیب به شدت به خسارت کرم خراط حساس بوده و شاخه و تنه درخت دچار خشکیدگی و شکستگی میشود.
https://khosheparvar.ir/ خوشه پرور
خسارت کرم خراط ( پروانه فری ) اکثرا متوجه قسمت های تنه اصلی ، شاخه های چند ساله و شاخه های جوان و سرشاخه بوده، اما در مواردی آلوده شدن میوه درختان نیز گزارش شده است. از علائم وجود این آفت؛ ایجاد سوراخ و وجود فضولات نارنجی رنگ در اطراف سوراخ چوب و یا در پایین درخت است.
چرخه زندگی
کرم خراط با توجه به شرایط محیطی هر نسل ( چرخه کامل ) را در دو تا سه سال طی میکند. عرض حشره کامل با بالهای باز در ماده ها حدود 5/4 – 6 سانتی متر و در نرها 4 – 5 سانتی متر است. طول بدن حشره بین 2 – 3 سانتی متر میباشد.
بالها سفید رنگ که بر روی آن لکه های تیره فولادی دیده می شود. سینه سفید و شکم تیره رنگ است و در ماده ها به یک تخمریز محکم و قابل انعطاف منتهی میشود. حشره ماده این آفت دارای شاخک های تماماً نخی شکل بوده و از نرها متمایز میشود. شاخک در نرها در نیمه اول پروش که برای دریافت فرومون حشرات ماده طراحی شده و در نیمه دوم نخی است.
حشره ماده در دو الی سه روز بعد از خروج از حالت شفیرگی شروع به جفت گیری و تخم ریزی میکند. تمامی حشرات ماده تخم ریزی کرده اما، فقط تخم های تبدیل به لارو می‌شوند که حشره ماده موفق به جفت گیری شده باشد. هر حشره بالغ حدود 200 تا 400 تخم می گذارد، تخم ها در ابتدا به رنگ سفید متمایل به زرد است که بتدریج ارغوانی کم رنگ شده و در مراحل آخر رشد خاکستری رنگ میشود.
تخم ریزی در تمام بخش های درخت شامل سرشاخه ها، شاخه اصلی، تنه و حتی بر روی سوراخ های ایجاد شده توسط آفات دوره قبل انجام می‌گیرد ولی بیشترین تخم ریزی بر روی سرشاخه های آفتاب گیر خواهد بود. تقریبا دو هفته پس از تخم ریزی لاروهای سن اول از تخم ها خارج شده و شروع به وارد شدن به بخش های داخلی درخت می‌کنند.
این عمل بیشتر در قسمت اتصال دمبرگ به سرشاخه های جوان به دلیل بافت ترد و غیر خشبی بودن و نفوذ راحت تر انجام می‌گیرد. لاروهای این حشره زرد رنگ بوده و بر روی هر بند از بدنشان تعدادی نقاط تیره ( سیاه ) دیده می شود. طول لارو سن آخر تقریبا 6 سانتیمتر بوده و در طول این مرحله از زندگی از بافت های درخت تغذیه کرده و به سمت تنه اصلی حرکت می‌کنند و سبب ایجاد خسارت می‌شوند.
پس از اتمام تغذیه، لارو سن آخر که سنی حدود دو سال دارد، خود را به نزدیکی دهانه سوراخ های ایجاد شده رسانده و تبدیل به شفیره میشود، دوره شفیرگی تقریبا 1 تا 2 ماه بوده و بعد از آن به حشره کامل تبدیل میشود.
کنترل و پیشگیری:
بهترین راهکار برای بهبود وضعیت باغات، فراهم آوردن شرایط مناسب از لحاظ آبیاری، کوددهی و … است. اکثر آفات به درختانی حمله میکنن که ضعیف بوده و در شرایط تنش قرار دارند. درختانی که در وضعیت مطلوب قرار دارند تا حدودی نسبت به آفات متحمل اند، و در صورت آسیب دیدن تا حدودی توان ترمی دارند. مبارزه با آفات با این آفت به دلیل سن رشد طولانی و پراکنش بالا باید حتما به صورت منطقه ای و در مراحل مختلف رشدی انجام شود.
اگر شما کنترل مناسبی بر روی آفت در باغ خود دارید اما همسایه شما نسبت به این وضعیت بیخیال است، متاسفانه شما نیز نتیجه دلخواه را کسب نمی کنید. همچنین اگر درختان شما به اندازه ای آسیب دیده اند که قابل بازیابی نیست بدون اتلاف وقت، نسبت به حذف درختان و کاشت درخت جدید اقدام کنید تا بیشتر از این زمان و سرمایه خود را از دست ندهید.
کنترل زراعی: در وهله اول پیشنهاد ما انتخاب ارقام متحمل به این آفت است. در مرحله بعد، حذف سرشاخه های آلوده در همان مراحل ابتدایی آلوده شدن درخت است. البته باید توجه کنید میزان هرس به اندازه ای باشد که توازن درخت را برهم نزند. چون به دلیل قدرت ریشه شاخه های جدید زیادی تولید میشود که به خاطر غیر خشبی بودن خود ایده آل ترین میزبان برای آفت هستند.
کنترل زیستی: این روش کمابیش به صورت طبیعی انجام می شود و راه‌کارهای کنترلی نیز از طبیعت الهام گرفته است. یکی از روش ها استفاده از شکارچیان آفت است، مورچه از تخم های آفت تغذیه میکند، سن شکاری نیز از لاروهای سن پایین تغذیه میکند، کنترل لاروهای سن بالا و حشرات بالغ توسط پرندگانی همچون دارکوب نیز انجام میشود.
روش بعدی استفاده از تله و سیستم هایی است که با توجه به رفتار آفت طراحی شده مثل؛ استفاده از تله نوری، این تله به وسیله یک لامپ با پخش نور مناسب، یک تله و ظرف حاوی حشره کش طراحی شده و در یکی دو ساعت قبل از غروب خورشید و تاریک شدن هوا استفاده میشود. اکثرا حشره های نر به تله می‌افتند و به دلیل اینکه تخم هایی که بدون جفتگیری گذاشته شده اند نابارور هستند باعث کنترل جمعیت آفت میشود.
راهکار بعدی استفاده از تله های فرمونی است که با کنترل جمعیت نر و همچنین جلوگیری از جفتگیری ( استفاده از فرمون حشره ماده و ایجاد سردرگمی حشره ماده برای یافتن جفت) از طغیان جمعیت نسل بعد جلوگیری می کند.
کنرل شیمیایی: استفاده از سموم شیمیایی آخرین راه مبارزه با آفت کرم خراط است و باید توجه شود که با سموم مناسب و دفعات مناسب در زمان مشخص استفاده شود. به طور کلی استفاده از کنترل شیمیایی در مواقعی انجام می شود که جمعیت آفت در حالت پیک باشد.
استفاده از سم دیازینون به نسبت 1/5 تا 2 در هزار در فواصل زمانی دو هفته و چهار هفته پس از مشاهده اولین حشرات بالغ در باغ، استفاده از سم اتریمفوس متیل نیز تقریبا به طور کامل حشرات بالغ را از بین خواهد برد. برای مبارزه در مرحله لاروی نیز میتوان از خمیرهای مسموم استفاده کرد، به این صورت که قرار دادن خمیر سمی آنتی تارلو در سوراخ های فعال و پوشاندن ورودی سوراخ با موادی مثل چسب چوب باعث از بین بردن آفت خواهد شد.
