شته
شتهها یا شپشهای گیاهی با 4000 گونه در جهان جزو حشرات موفق کره زمین به حساب میآیند. این آفت بر روی اکثر گیاهان و درختان قادر به فعالیت بوده و با قطعات دهانی خرطومی که دارد از شیره پرورده بافتها تغذیه کرده و در نهایت با کاهش ذخیره گیاه و کاهش تنفس باعث مرگ گیاه میشود.
شته گونههای فراوانی دارد که اکتر اسمگذاری آنها از گیاه یا درختی که میزبان آنهاست نشأت میگیرد. به عنوان مثال شته گندم، سویا، مرکبات، سیب و موارد بیشمار دیگر.
موردی که این حشره را به آفتی خطرناک تبدیل کرده، توانایی تولید مثل غیر جنسی(بکرزایی) آن همراه با تولید مثل جنسی است. به طوری که هر شته ماده بالغ در طول زندگی خود( 1 ماه) قادر است حدود 100 نیمف(شته نابالغ) از طریق بکرزایی تولید کند و این چرخه ادامه دارد. تولید مثل جنسی شته به ندرت و فقط در اواخر تابستان برای تخمریزی و بقا در زمستان انجام میگیرد.
خسارت:
تعداد زیاد آفت و تغذیه آنها از شیره گیاه به وسیله خرطوم(استایلت) باعث پیچ خوردگی برگ، کاهش رشد گیاه، سیاه شدن و مرگ جوانهها و در نهایت مرگ گیاه میشود. آفت همزمان با تغذیه یک ماده شیرین به اسم عسلک دفع میکنند که میتواند محل رشد قارچهای سیاه شده و خسارت را دوچندان کند. همچنین یکی دیگر از علاقه مندان به این عسلک مورچهها هستند. مورچهها از این ماده تغذیه کرده و در مقابل از این آفت در مقابل دشمنان طبیعی و شرایط آب و هوایی دفاع میکنند. پس اگر صف طولانی مورچه را در اطراف و روی گیاه و درختان خود مشاهده کردید، به احتمال بالا درخت شما مورد حمله این آفت قرار گرفته است.
پیشگیری و کنترل:
کنترل بیولوژیک: دشمنان طبیعی و اصلی شته ها، کفشدوزک ها( هفت نقطهای) هستند. این حشره با تغذیه مستقیم از آفت سبب کنترل جمعیت آنها خواهد شد. البته اگر حامی همیشگی شته یعنی مورچهها بر روی درخت یا بوته وجود داشته باشند تا حدودی کار را سخت میکنند. مورد دیگر استفاده از قارچهای است که باعث اختلال در کارکرد و زندگی آفت میشوند. همچنین گیاهان اسانس دری مانند نعنا، بومادران و رازیانه نیز باعث دور شدن این آفت خواهند شد.
کنترل شیمیایی: روش مورد علاقه باغداران و کشاورزان کشور. کنترل شیمیایی شته با سموم حشرهکش باعث از بین رفتن دشمنان این آفت نیز خواهد شد و در حملات بعدی آفت هیچ رقیب یا دشمنی وجود ندارد. برای مبارزه با آفت میتوان از سموم سیستمیک و تماسی گوارشی استفاده کرد. سمومی همچون کنفیدور، دیازینون، مالاتیون، تیومین و صابون حشرهکش استفاده کرد. نکته مهم توجه به دوره کارنس( ماندگاری) سم است به طوری که در محصولاتی همچون خیار که برداشت با فاصله کم و مداوم انجام میگیرد باقی مانده سم باعث ایجاد مسمومیت و حتی برگشت خوردن محصولات از مقاصد صادراتی که امری معمول شده است، نشود.